ေမတၱာၾကယ္စင္: ကာလသုံုးပါးၾကား ခရီးသြားသူမ်ား

(ဤအရွင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ မဂဓတကၠသိုလ္တြင္ Ph.D ၀င္ခြင့္ေျဖရန္ ေစာင့္ဆုိင္းေနရသည္မွာ သုံးလတုိင္ခဲ့ေလၿပီ။ ၁-လပိုင္းက ေျဖမည္ဟု သတင္းရျပန္သည္။ ေနာက္ေတာ့ ေျဖခြင့္ရက္ ေျပာင္းသြားျပန္သည္။ ၂-လပိုင္းဟုဆုိၾကသည္။ ၂-လပိုင္းေရာက္ေသာအခါ သုံးလပုိင္းျဖစ္သြားျပန္သည္။ သို႔ႏွင့္ တစ္လၿပီးတစ္လၾကာခဲ့ေလၿပီ။

ယခုဧၿပီလတြင္မူ အမွန္ေျဖရမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ဇယားလည္း ထြက္ၿပီ။ သတင္းစာထဲတြင္လည္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ဧၿပီ ၉ ရက္ေန႔တြင္ မဂဓေကာလိပ္သို႔ သြား၍ေျဖရမည္။ ၀င္ခြင့္ေျဖရန္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ၊ ဗုဒၶဘာသာသမုိင္းေၾကာင္းမ်ားကုိ ေလ့လာေနမိသည္။ ဗုဒၶဘာသာသမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ “2500 years of Buddhism”,P.V.Bapat, စာအုပ္ႏွင့္ ေမာင္အံ့ (မဟာ၀ိဇၨာ၊ဘုံေဘ)၏ “ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ၂၅၀၀ ခရီး” စာအုပ္တုိ႔မွာ ေတာ္ေတာ္ျပည့္ျပည့္ရွိလွသည္။

ထုိစာအုပ္မ်ားကို ဖတ္ရင္း အင္တာနက္ထဲတြင္ ရွာေဖြရင္းျဖင့္ သီရိလကၤာသမုိင္း အလွည့္ေရာက္လာသည္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊ ဗုဒၶဘာသာသမုိင္းမ်ားကို ေလ့လာရင္း သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္ ပညာသင္ခဲ့စဥ္က ေရးခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးကို ျပန္ေတြ႔မိသည္။ ထုိေဆာင္းပါးကို အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ မည္သည့္စာေစာင္မွ မထည့္မိပါ။ သုိ႔ႏွင့္ ထုိေဆာင္းပါးကုိ ယခုေဖာ္ျပလုိက္ပါသည္။)

စာေရးသူသည္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၊ ေကလနိယတကၠသုိလ္တြင္ ပညာသင္ၾကားေနေသာ စာသင္သား ရဟန္းတစ္ပါးျဖစ္ပါသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ(၁၈)ရက္ေန႔က M.Aတန္းစာေမးပြဲ ေျဖဆုိၿပီးခဲ့သည္။ စာေမးပြဲေျဖၿပီးေၾကာင့္ စာသင္းသားတုိ႔ထုံးစံအတိုင္း သူငယ္ခ်င္းစာသင္ဘက္ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္အတူ ေလ့လာေရးဘုရားဖူးလွည့္လည္ရာ (၅) ညအိပ္ (၆) ရက္ ၾကာသြားေလ၏။ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။

ဘုရားဖူးေလ့လာေရးခရီးစဥ္အတြင္း သီရိလကၤာႏုိင္ငံႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား၊ မွတ္သားဖြယ္ရာမ်ားႏွင့္ အ့ံၾသဖြယ္ရာမ်ားကုိ ေတြ႕ႀကံဳခံစားခဲ့ရေလ၏။ ထုိအေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ မွ်ေ၀ခ်င္ေသာေၾကာင့္ ဤေဆာင္းပါးကုိ ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ေတာင္ဘက္ အိႏၵိယသမုဒၵရာထဲမွ ကၽြန္းႏုိင္ငံ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ေရွးအခါက သီဟုိဠ္ကၽြန္းဟု လူသိမ်ားသည္။ ပါဠိစာေပတုိ႔၌ သီဟဠ၊ လကၤာဒီပ၊ တမၺပ႑ိဟု ေဖာ္ျပထားေလ၏။ ႏုိင္ငံ၏ေျမပုံသည္ ေညာင္ရြက္(သုိ႔မဟုတ္) ယြန္းအုပ္ႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ တူေလ၏။ ႏုိင္ငံ၏ေျမာက္ဖ်ားမွ တိုင္းတာလ်င္ အိႏၵိယဆိပ္ကမ္းႏွင့္ (၂၂)မုိင္မွ်သာ ေ၀းေလ၏။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ အလ်ား(၂၇၀)မုိင္၊ အနံ(၁၄၀)မုိင္ႏွင့္ အက်ယ္စတုရန္း (၂၅၃၃၂)မိုင္ ရွိသည္။

သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္စာရင္းအရ လူဦးေရသန္း(၂၀၉၂၆၃၁၅) ရွိေလ၏။ ဗုဒၶဘာသာ (၇၅%)၊ အစၥလာမ္(၈%)၊ ဟိႏၵဴ(၇%)၊ ခရစ္ယာန္(၆%)ရာခုိင္ႏွဳံးရွိသည္ဟု သိရသည္။ အသုံုးျပဳေသာဘာသာစကားမ်ားမွာ ဆင္ဟာလီ၊ တမီးလ္ႏွင့္ အဂၤလိပ္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္စကားကုိ ရုံးသုံး၊ လုပ္ငန္းသံုးအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကသည္။

ႏုိင္ငံ၏စုိက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရးမွာ ဆန္၊ ဂ်ဳံ၊ ႀကံ၊ ႏုိ႔၊ ပဲ၊ ဆီ၊ ငရုတ္၊ လက္ဖက္၊ ေရာ္ဘာ၊ အုန္း၊ ငါး၊ ဥအမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ ျဖစ္သည္။ သဘာ၀အရင္းအျမစ္မ်ားအျဖစ္ ထုံးေက်ာက္၊ ခဲနက္၊ သတၱဳ၊ သဲ၊ မီးစုန္းဓာတ္၊ ေျမေစး၊ စိန္၊ ျမႏွင့္ အျခားရတနာမ်ားလည္း ရွိေလ၏။ ထုိ႔အျပင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္၊ ဓာတ္ဆီ၊ စားေသာက္ကုန္ႏွင့္ ပုိ႔ေဆာင္ေရးပစၥည္းမ်ား၊ ကား၊ ဆိုင္ကယ္မ်ား ထုတ္လုပ္ႏုိင္သည္ ကုိလည္း ေတြ႔ရသည္။

သီရိလကၤာႏုိင္ငံႏွင့္ စီးပြားေရးအဓိကဆက္သြယ္ထားေသာႏုိင္ငံမ်ားမွာ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ာမဏီ၊ စကၤာပူ၊ ေဟာင္ေကာင္၊ တရုတ္၊ အီရန္၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ မေလးရွားႏိုင္ငံတုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ဖုန္း၊ အင္တာနက္စေသာဆက္သြယ္ေရးမ်ားကကုိလည္း လူတုိင္းနီးပါး အသံုးျပဳႏုိင္သည္ကုိ ေတြ႔ရေလသည္။ ဘတ္စကား၊ ရထား၊ သေဘၤာ၊ ေလယာဥ္မ်ားကလည္း အခ်ိန္ျပည့္ ပ်ံသန္းေမာင္းႏွင္ကာ ခရီးသည္မ်ားကုိ ပုိ႔ေဆာင္ေပးေလသည္။

စာေရးသူတုိ႔ ျဖတ္သန္းသြားလာခဲ့ရာ လမ္းတေလွ်ာက္တြင္ အုန္းေတာမ်ား၊ လက္ဖက္ခင္း မ်ားကုိ ေနရာတုိင္းတြင္ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရေလ၏။ စာေရးသူတို႔အဖြဲ႔မွာ အားလုံုး(၁၃)ပါးျဖစ္သည္။ စာေရးသူတုိ႔ အဖြဲ႔တြင္ ၀ါ၀င္သူမ်ားမွာ ဦးနႏၵာစာရ၊ ဦးပ႑ိတ၊ ဦးဣႏၵက၊ ဦးေသာဘိတ၊ ဦးပညာစကၠ၊ ဦး၀ါယမ၊ ဦးဇနက၊ ဦးဇ၀န၊ ဦး၀ိလာသဂၢ၊ ဦးစႏၵိမာ၊ ဦး၀ဏၰာစာရ၊ ဦး၀ါသ၀တုိ႔ျဖစ္သည္။ တစ္ပါးခ်င္း၏ ခရီးစဥ္အစအဆံုး ကုန္က်မႈမွာ သီရိလကၤာရူးပီး (၁၀၀၀၀)စီျဖစ္သည္။ ျမန္မာေငြ တစ္သိန္း ၀န္းက်င္ခန္႔ျဖစ္သည္။ မိမိတုိ႔သည္ စိတ္တူကုိယ္တူျဖစ္ျခင္း၊ တစ္ဦးေပၚတစ္ဦး နားလည္မႈရွိျခင္း၊ ေဖးမမႈရွိျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ခရီးစဥ္အစအဆံုး အဆင္ေျပေခ်ာေမာေလ၏။ အဖြဲ႔လိုက္ ခရီးသြားရာတြင္ အခ်င္းခ်င္းညီညြတ္မႈသည္ မည္မွ်အေရးပါေၾကာင္းကုိ သြားဖူးသူတုိင္း သိၿပီးျဖစ္ေပလိမ့္မည္။

သီရိလကၤာမွ ကားမ်ားမွာ ရက္အေရအတြက္ေပၚမူတည္ၿပီး ေငြေပးရျခင္းမဟုတ္ပါ။ ကီလုိမီတာေပၚမူတည္ၿပီး ေပးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ တစ္ကီလိုမီတာကုိ (၃၅) ရူးပီးေပးရ၏။ အဲယားကြန္း (AC) မပါလွ်င္ (၃၀) ရူးပီးေပးရ၏။ စာေရးသူတုိ႔အဖြဲ႔သည္ (၂၁)ရက္ေန႔တြင္ ကုိလံဘုိမွ အႏုရာဓပူရသုိ႔ စတင္ေမာင္းႏွင္ခဲ့သည္။

ကုိလံဘုိမွ အႏုရာဓပူရသုိ႔ ကီလိုမီတာ (၂၅၃) ေ၀းသည္။ အႏုရာဓပူရျမန္မာဘုန္းႀကီး ေက်ာင္း၌ ညအိပ္တည္းခိုၿပီး အႏုရာဓပူရမွ နာဂဒီပ (၅၃၉)၊ အႏုရာဓပူရမွ ေပါရုနာရု၀ (၂၁၂)၊ ေပါရုနာရု၀မွ မဟီယဂၤဏ (၈၀)၊ မဟီယဂၤဏမွ ႏု၀လေအရိယ (၂၂၆)၊ ႏု၀လေအရိယမွ စရီပါဒ (၈၅)၊ စရီပါဒမွ ကုိလံဘုိ (၁၅၆) ကီလိုမီတာ ရွိေလ၏။ စုစုေပါင္း ကီလိုမီတာ (၁၅၅၁) ရွိေလ၏။ သို႔ျဖစ္၍ ၁၅၅၁ကို (၃၅) ႏွင့္ေျမွာက္ရာ ရူးပီးေငြ (၁၇၇၅၅) ကုန္က်သည္။ ကားရပ္နားခအျဖစ္ တစ္ညကုိ ရူးပီး (၅၀၀) ေပးရသည္။ ငါးညရပ္နားရာ ရူးပီး (၂၅၀၀) ေပးရသည္။

အႏုရာဓပူရၿမိဳ႕၊ ျမန္မာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွ မြန္ဆရာေတာ္ ဦးသုႏၵရက မိမိတုိ႔အား မဟာေဗာဓိပင္သုိ႔ ဦးေဆာင္ပုိ႔ေပးၿပီး မဟာေဗာဓိပင္ကုိ ပူေဇာ္ေစ၏။ ထုိမဟာဗာဓိပင္ကုိ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း(၂၂၀၀)ေက်ာ္က သီရိဓမၼာအေသာကမင္းႀကီး၏ သမီးေတာ္ သဃၤမိတၱာေထရီ ပင့္ေဆာင္ပူေဇာ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ မဟာေဗာဓိရင္ျပင္ထဲမွ ဓမၼာရုံတစ္ခုတြင္ ဆရာေတာ္ဦးေဆာင္ၿပီး ျမန္မာဒကာ၊ ဒကာမမ်ားမွ လွဴဒါန္းထားေသာ ျမန္မာ့လက္ရာရုပ္ပြားေတာ္ တစ္ဆူကုိလည္း ဖူးေတြ႕ခဲ့ရသည္။ မဟာေဗာဓိရင္ျပင္၏ အျခားတစ္ဖက္တြင္ ေက်ာက္တုိင္ေပါင္း (၁၆၀၀) ရွိေသာ မဟာေလာဟပါသာဒေခၚ ေရွးေဟာင္းေၾကးျပာသာဒ္ေက်ာင္းတုိက္ႀကီးကုိလည္း ေတြ႕ရ၏

မိမိတို႔သည္ မြန္ဆရာေတာ္အား ရူးပီး (၅၀၀၀) လွဴဒါန္းၿပီးေနာက္ အႏုရာဓပူရၿမိဳ႕ထဲရွိ ေရွးေဟာင္းဘုရားေစတီ၊ ေက်ာင္း၊ ကန္မ်ားကုိ ၾကည့္ရူေလ့လာဖူးေျမွာ္ၾကသည္။ ထုိ႔ေနာက္ မဟိႏၵေလ့ေတာင္၊ ဒမၻဴလေတာင္၊ စိဂိရိယေတာင္ေပၚမ်ားသုိ႔ တက္ေရာက္ေလ့လာခဲ့သည္။

မဟိႏၵေလ့(Mahintale)ေတာင္ေပၚတြင္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ႔ အေစာဆုံုး သာသနာျပဳ ႂကြေတာ္ မူခဲ့ေသာ သီရိဓမၼာအေသာကမင္းႀကီး၏သားေတာ္ ရွင္မဟာမဟိႏၵ သီတင္းသုံး၍ တရားအားထုတ္ခဲ့ ေသာ လႈိဏ္ဂူမ်ားကုိ ေတြ႔ရသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဒမၻဴလေတာင္ေပၚရွိ သဘာ၀ေက်ာက္လႈိဏ္ဂူမ်ား၊ စတုတၳသံဂါယနာတင္ခဲ့ေသာ အာလု၀ိဟာရေက်ာက္လႈိဏ္ဂူ၊ ဘုရားရုပ္ပြားေတာ္မ်ားႏွင့္ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီမ်ားကုိ ေလ့လာခဲ့သည္။
ဒမၻဴလေတာင္ကုိ ေလ့လာၿပီးေနာက္ စိဂိရိယ(Sigiriya) ေတာင္ေပၚရွိ ေရွးေဟာင္းနန္းေတာ္ရာ တစ္ခုကုိ တက္ေရာက္ေလ့လာခဲ့သည္။ ထုိနန္းေတာ္ကုိ ေအဒီ (၄၅၆) က သူပုန္ရန္မွ လြတ္ကင္းရန္ ကႆပ (Kasyapa) အမည္ရွိမင္းတစ္ပါးက တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အက်ယ္အ၀န္းမွာ (၁၀၈) ေပရွိသည္။ အလ်ားအနံမွာ (၂၁၆) ေပရွိသည္။

စိဂိရိယ (Sigiriya) အမည္သည္ သီဟဂိရိ(Sinhagiri)မွ ဆင္းသက္လာသည္ဟု ဆုိၾကသည္။ သီဟသည္ ျခေသၤ့ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဂိရိသည္ ေတာင္ဟု အဓိပၸါယ္ရွိသည္။ ေတာင္၏ပံုသ႑ာန္မွာ ျခေသၤ့၏ဦးေခါင္းႏွင့္ တူသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ စိဂိရိယ (သုိ႔) သီဟဂိရိဟု ဆုိျခင္းျဖစ္ဟန္တူသည္။ ေလ့လာသူမ်ား လြယ္ကူစြာ တက္ေရာက္ေလ့လာႏုိင္ေစရန္ သံေလွခါးထစ္မ်ား၊ ေၾကာင္လိန္ ေလွခါးမ်ားကုိ ခဲခဲရင္းရင္း တပ္ဆင္ေပးထားေလ၏။

စိဂိရိယအပါအ၀င္ ေရွးေဟာင္းေနရာမ်ား၊ အေဆာက္အဦမ်ားကုိ ယူနက္စကုိ (UNESO)မွ ထိန္းသိမ္းေပးထားသည္။ “ဒီေလာက္ျမင့္မားတဲ့ေက်ာက္ေတာင္ႀကီးေပၚကုိ ဘယ္လုိလုပ္ၿပီး နန္းေတာ္ တည္ေဆာက္ခဲ့တာလဲ” ဟူေသာ ေဆြးေႏြးမႈက စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေခါင္းစဥ္တစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ထုိေက်ာက္ေတာင္ႀကီး၏ ထက္၀က္ေက်ာ္တြင္ ေတြ႔ရေသာ ေအဒီ (၆) ရာစု၀န္းက်င္က နံရံေဆးေရး အဂၤေတပန္းခ်ီလက္ရာမ်ားမွာ လြန္စြာထူးျခားအံ့ၾသဖြယ္ရာေကာင္းလွ၏။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ခႏၶာကုိယ္အလွမ်ားကုိ ၾကက္သီးေမြးညွင္းထေလာက္ေအာင္ ေဖာ္ျပႏုိင္စြမ္းရွိေပသည္။ လူပံုတူပန္းခ်ီ ကားမ်ား(၅၀၀)မွ် ရွိခဲ့သည္ဟု ေရွးမွတ္တမ္းမ်ားက ဆုိၾကသည္။ ယခုအခါ (၂၁)ပံုသာ ေတြ႔ရေတာ့သည္။

ထုိပန္းခ်ီမ်ားႏွင့္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၏ ေရွးေဟာင္းဗိသုကာမ်ားအေၾကာင္းကုိ ေကလနိယ (Kelaniya) တကၠသုိလ္မွ ပါေမာကၡမ်ားက သင္ၾကားပုိ႔ခ်ေပးေလသည္။ တကၠသိုလ္က စာေတြ႔ႏွင့္ ယခုလက္ေတြ႔ ေပါင္းစပ္လိုက္ေသာအခါ အသိဉာဏ္မ်ားက ေတာက္ပစြာ ေနရာယူလာၾကသည္။ အရသာလည္း ရွိလွ၏။ ထုိပန္းခ်ီမ်ားႏွင့္ ဗိသုကာမ်ားမွာ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေန သည္။ ေက်ာက္ေတာင္ႀကီးေပၚမွ ျမင္ေတြ႕ရေသာ သဘာ၀အလွရႈခင္းမ်ားကလည္း ၾကည့္လုိ႔မ၀ႏုိင္ ေလာက္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္ေနေလသည္။

ဒီဇင္ဘာ (၂၄) ရက္ေန႕တြင္ မဟီယဂၤဏမွ ေရွးေဟာင္းဘုရားမ်ား၊ အေဆာက္အဦးမ်ားကုိ ေလ့လာၿပီးေနာက္ ႏု၀ရေအလိယ (NuwaraEliya)အမည္ရွိ ေတာင္ေပၚၿမိဳ႕တစ္ခုကုိ ဆက္လက္ ထြက္ခြာၾကသည္။ တစ္လမ္းလံုး လက္ဖက္ခင္းမ်ား၊ ထင္းရူးပင္မ်ား၊ ေရတံခြန္မ်ားႏွင့္ လြန္စြာ လွပေနေလ၏။ ၿမိဳ႕ေပၚေရာက္ေသာအခါ ျပင္းထန္လွေသာ အေအးဒဏ္က ဆီးႀကိဳေနေလ၏။ ဆီးႏွင္းျမဴခိုး၊ ထင္ရူးေတာတန္းႏွင့္ အလွပန္းရႈခင္းမ်ားက ခ်င္းေတာင္ေပၚသာသနာျပဳၾကြစဥ္က ေန႔ရက္မ်ားကုိ ျပန္လည္ပုံေဖာ္ေပးေနၾကသည္။ ႏု၀ရေအလိယၿမိဳ႕တြင္ ေအဒီ (၁၈၅၂) ႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၏ အစဦးဆုံး ခ်ပ္ေက်ာင္းႀကီး (Holy Trinity Church) ကုိလည္း ေတြ႔ရသည္။ ထုိခ်ပ္ေက်ာင္းႀကီးထဲတြင္ ေရွးအက်ဆုံး စႏၵယားႀကီးတစ္ခုကုိလည္း ေတြ႔ခဲ့ရသည္။

ခ်ပ္ေက်ာင္းထဲမွ ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းၿပီးေနာက္ မလ္ေလစနတီး ကတ္စတယ္ (Mlesna Tea Castle, St Chair)အမည္ရွိ လက္ဖက္ထုတ္လုပ္ျဖန္႔ခ်ီေနေသာ ဆုိင္ႀကီး တစ္ခုကုိ ေလ့လာၾကသည္။ ရုိးရာ၀တ္စံုမ်ား ၀တ္ဆင္ထားေသာ ဆင္ဟာလီလွပ်ဳိျဖဴမ်ားက လက္ဖက္ အမ်ဳိးမ်ဳိး၏အရသာမ်ားကုိ ေသေသခ်ာခ်ာရွင္းျပၿပီး လက္ဖက္ရည္မ်ားကုိလည္း တစ္မ်ဳိးၿပီးတစ္မ်ဳိး လက္ေတြ႔ျမည္းစမ္းခြင့္ေပးေလ၏။

လက္ဖက္ကုိ လြန္ခဲ့ေသာ ဘီစီ (၂၇၃၇) ခုႏွစ္က တရုတ္ျပည္တြင္ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့ၿပီး ေအဒီ (၁၈၆၇) ခုႏွစ္တြင္ စေကာ့တလန္လူမ်ဳိး ဂ်ိန္းေတလာ(James Taylor)က သီရိလကၤာႏုိင္ငံသုိ႔ စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္။ ယခုအခါ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ ကမၻာေပၚတြင္ စံခ်ိန္အျမင့္ဆုံး လက္ဖက္ထုတ္လုပ္ႏုိင္ေသာ ႏုိင္ငံတစ္ခုျဖစ္ေနသည္။

၂၅ ရက္ေန႔တြင္ လက္ဖက္ထုတ္လုပ္မႈမ်ားကုိ ေလ့လာၿပီးေနာက္ ေနာက္ဆံုးခရီးစဥ္အျဖစ္ စရီပါဒ(သီရိပါဒ)ေတာင္သုိ႔ ဆက္လက္ထြက္ခြာၾကသည္။ သီရိဟူသည္ ျမင့္ျမတ္ေသာ၊ က်က္သေရ ရွိေသာဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ပါဒဟူသည္ ေျခေတာ္ရာကုိ ဆုိလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္သည္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ (ေရွးအေခၚ သီ္ဟုိဠ္ကၽြန္း)သုိ႔ သံုးႀကိမ္ႂကြေတာ္မူခဲ့ရာ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္တြင္ သုမနနတ္မင္း၏ ေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ ထုိေတာင္ထိပ္ေပၚတြင္ ၀ဲဘက္ေျခေတာ္ရာကုိ ခ်ေတာ္မူခဲ့သည္။ စရီပါဒေတာင္သည္ ေပေပါင္း (၇၆၃၀) ျမင့္ေလ၏။ ၿမိဳ႕ေတာ္ကုိလံဘုိႏွင့္ မုိင္ (၁၃၆) ေ၀းသည္။

နံနက္အရုဏ္တက္ေသာအခါ ေနမင္းႀကီးက (၁၅) မိနစ္ခန္႕ ငုတ္ခ်ည္ေပၚခ်ည္ျဖင့္ ဦးသံုးႀကိမ္ တုိက္ၿပီးမွ ထြက္လာသည္ဟု ဆုိၾကသည္။ ေနမင္းႀကီး၏ ထူးျခားမႈကုိ ၾကည့္ရႈႏုိင္ဖုိ႔ရန္ ရင္ျပင္ေပၚတြင္ တစ္ညလုံး အခ်မ္းခံၿပီး ေစာင့္ေနသူမ်ားကုိ ေတြ႕ရသည္။ စရီပါဒေတာင္၏ အေနာက္ဘက္တြင္ ေတာင္ေျခမွ ထုိးထြက္ေနေသာ ေမွာင္ရိပ္ႀကီးမွာ မုိင္ (၆၀)၊ (၇၀) ခန္႔ရွိေလ၏။ ထုိအရိပ္ႀကီးမွာ အခ်ိန္မေရြး ထုိအတုိင္းျဖစ္ေနသည္မွာ အံ့ၾသဖြယ္ရာေကာင္းလွ၏။

ပုိ၍ အံ့ၾသဖုိ႔ေကာင္းသည္မွာ ဘာသာႀကီးေလးခုလုံးက လာေရာက္အရုိအေသေပးခံရျခင္း ျဖစ္သည္။ ခရစ္ယာန္မ်ားက ဤေတာင္ထိပ္မွအထက္ မုိင္(၄၀)တြင္ ေကာင္းကင္ဘုံရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ (ေလယာဥ္မ်ားျဖင့္ မုိင္(၄၀)အထိ ပ်ံသန္းၿပီး ေသခ်ာရွာေဖြဖုိ႔ တုိက္တြန္းလ်င္ ေကာင္းမလားဟု အေတြးေပါက္မိသည္။)

ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားက ရာမဘုရား၏ေျခရာဟုလည္းေကာင္း၊ အစၥလာမ္ဘာသာင္မ်ားက အာဒံ၏ေျခရာဟုလည္းေကာင္း အသီးသီးယံုၾကည္ၾကသည္။ ကုိလုိနီေခတ္က ထုိေျခရာကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ျပႆနာမ်ားရွိခဲ့ဘူးသည္။ ကုိလုိနီအုပ္ခ်ဳပ္စဥ္က သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသာေခါင္းေဆာင္ မ်ားက ထုိေျခေတာ္ရာကုိ ဗုဒၶဘာသာမ်ားပိုင္ဆုိင္ခြင့္ရရန္ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္မႀကီးထံ ေမတၱာရပ္ခံၿပီး နည္းမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္။ ထုိႀကိဳးစားမႈ၏ေအာင္ပြဲအျဖစ္ ယခုအခါ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ားက ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ၾကေလ၏။

၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ခရီးစဥ္ၿပီးဆုံးသြားသည္။ ခရီးစဥ္ၿပီးဆုံးေသာေၾကာင့္ ကိုလံဘုိၿမိဳ႕၊ မကုဋာရာမျမန္မာေက်ာင္းသုိ႔ ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ မိမိတုိ႔အခ်င္းခ်င္းလည္း ေတြ႔ႀကံဳမႈမ်ားကို အေျခခံကာ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၏ ေနာက္ခံသမုိင္းေၾကာင္းမ်ားကုိ ျငင္းခုံေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကသည္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၏ ဗုဒၶဘာသာသမုိင္းလမ္းေၾကာင္းသည္ ေျဖာင့္၊ ေကာက္၊ နိမ့္၊ ျမင့္၊ တက္၊ က်မ်ားျဖင့္ ယေန႔ျမင္ေတြ႔ေနရသည့္ တည္ၿငိမ္မႈပန္းတုိင္ဆီသုိ႔ မခ်ိမဆံ့အားမာန္ေတြတင္းကာ ခ်ီတက္ခဲ့ၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ အတိက္သည္ အတိက္မွာပဲ က်န္ခဲ့ေလၿပီ။ သုိ႔ေသာ္ အတိတ္၏ ပံုရိပ္မ်ားက ပစၥဳပၸန္တြင္ ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနဆဲပင္။ ထုိေရာင္ျပန္မ်ားသည္ ႏွစ္ပရိေစၦဒ အလြန္႔အလြန္ ၾကာေညာင္းေန၍လားမသိ၊ မႈန္ပ်ပ်သာ ေပၚလြင္လာၾကသည္။ မႈန္ပ်ပ် ပံုရိပ္မ်ားကုိ အေျခခံၿပီး အနာဂတ္ကုိ ပံုေဖာ္ရသည္မွာလည္း ေ၀း၀ါးေနျပန္ေတာ့၏။ အမွန္တကယ္အားျဖင့္ အရာရာတုိင္းသည္ ျဖစ္ၿပီးလွ်င္ ပ်က္ရမည္မွာ အမွန္ပင္။ မည္သူမွ ျငင္း၍မရ၊ လြန္ဆန္၍ မရေပ။

မိမိတုိ႔သည္ ယခုပစၥဳပၸန္တြင္ တည္ရွိေနၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ အနာဂတ္ဟု သတ္မွတ္ထားေသာ ကာလတစ္ခုသုိ႔ေရာက္လွ်င္ ယခုပစၥဳပၸန္သည္ အတိက္ဟူေသာ ကာလထဲသုိ႔ တစ္ဖန္ ေရာက္သြားေပ လိမ့္ဦးမည္။ မိမိတုိ႔ကားေလးသည္ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသုိ႔ ေမာင္းႏွင္ေနေလ၏။ ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ ပံုရိပ္မ်ားသည္ ေ၀းေ၀းသြားကာ မႈန္ပ်ပ်သာ က်န္ေနခဲ့ေလ၏။ မိမိတုိ႔ကမူ အနာဂတ္ကုိ ေမွ်ာ္လင့္ကာ ထပ္ကာထပ္ကာ သြားေနၾကသည္။ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္။ မိမိတုိ႔ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ အနာဂတ္သုိ႔ ေရာက္ၿပီးေသာအခါ ထုိအနာဂတ္သည္လည္း တစ္ဖန္ အတိက္ျပန္ျဖစ္ဦးမည္မွာ မုခ်အမွန္ေပ။

ထုိ႔ေၾကာင့္ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည့္လ်င္ မိမိတုိ႔အားလံုးသည္ အတိက္မွ ပစၥဳပၸန္၊ ပစၥဳပၸန္မွ အနာဂတ္၊ အနာဂတ္မွတစ္ဖန္ အတိက္သုိ႔ ခရီးစဥ္ေတြ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ျဖတ္သန္းသြားလာ ေနၾကသူမ်ားပါတကား……..ဟုျခင္ဆင္သံုးသပ္မိသည္ အမွန္အားျဖင့္ မိမိတုိ႔အားလုံးသည္ ကာလသံုးပါးၾကား ခရီးသြားေနသူၾကသူမ်ားပါတကား……………..။

အကုိး၊ History of Buddhism in Ceylon, Walpola Rahula,

Sacred Island, A Buddhist Pilgrim’s Guide to Sri Lanka, Ven. S.Dhammika

Sri Lanka Pilgrim’s Guide, Buddhist Culture Centre

Tourist Map of Sri Lanka, ABC Publication

ကိုယ္ေတြ႔မွတ္တမ္းမ်ား။